Binanın tekniğine uygun olmayan şekilde eksik ve kusurlu yapılmasından dolayı depremde oluşan zarardan müteaahit ve satıcı müteselsilen sorumludurlar.

T.C.YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ E. 2009/14506 K. 2010/8120 T. 7.6.2010

ÖZÜ :. Zira müteahhit satıcı davalılar davacıya karşı BK 217. maddesi delaletiyle aynı kanunun 194. maddesi gereğince“satıcının ayıba karşı tekeffülü” hükümlerine göre sorumlu olup, binanın tekniğine uygun olmayan şekilde eksik ve kusurlu yapılmasından dolayı depremde oluşan davacı zararının tamamından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarının kabulü gerekir. Hakkaniyet indirimi söz konusu değilidir.

DAVA ve KARAR : Davacı, yüklenici olan davalılardan satın alınan ve annesi A. G.’a ait dairenin bulunduğu binanın 17.8.1999 depreminde yıkılıp kullanılamaz hale geldiğini, depremde anne, baba ve kardeşinin enkaz altında kalarak vefat ettiklerini, mahkemece yaptırılan tespitte binanın yasa ve yönetmeliklere aykırı şekilde inşa edildiğinin belirlendiğini ileri sürerek fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak şimdilik daire bedeli olarak 40.000.00 TL, enkaz altında kalan eşyalar nedeniyle 1.000.00 TL ve yakınlarının ölümü nedeniylede 90.000.00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren faizi ile tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davalılar, binanın deprem yönetmeliğine uygun yapıldığını, fay hattı üzerinde bulunan binaların yıkıldığını, diğer binaların sağlam kaldığını, depremin mücbir sebep olduğunu savunarak davanın reddini dilemişlerdir.

Mahkemece, davanın kısmen kabulü B.K nun 43. maddesi gereğince % 35 oranında hakkaniyet indirimi yapılarak 5.694.68 TL daire bedeli, 1.000.00 TL eşya bedeli ile 9.000.00 TL manevi tazminatın faizi ile davalılardan tahsiline karar verilmiş; Hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir.

1- 9.6.2009 günlü ilam temyiz eden davalılar M. A., Y. B. A., A. M. A. ve İ. A. vekiline 17.8.2009 tarihinde tebliğ edilmiş ve temyiz dilekçesi 7.9.2009 tarihinde verilmiştir. 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 23. maddesi gereğince Tüketici Mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır. Basit yargılama usulünde adli tatilde süreler işler. Bu durumda usulün 432/1 maddesindeki 15 günlük temyiz süresi geçtikten sonra verilen temyiz dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekmiştir.

2- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalılar A… İnşat Ltd. Şirketi ile A. A.’ın tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının gerekir.

3- Davacı, davalı yükleniciler tarafından ayıplı olarak inşa edilen konutların 17.8.1999 depreminde yıkılmış olması nedeniyle kullanılamaz hale gelen konut nedeniyle tazminat isteğinde bulunmuştur. Mahkemece bilirkişi raporuna göre belirlenen daire ve eşyaların bedelinden B.K. nun 43. maddesi gereğince %35 oranında hakkaniyet indirimi uygulanmak suretiyle hüküm kurulmuş ise de olayda hakkaniyet indirimi uygulanmak suretiyle hüküm kurulması mümkün değildir. Zira müteahhit satıcı davalılar davacıya karşı BK 217. maddesi delaletiyle aynı kanunun 194. maddesi gereğince “satıcının ayıba karşı tekeffülü” hükümlerine göre sorumlu olup, binanın tekniğine uygun olmayan şekilde eksik ve kusurlu yapılmasından dolayı depremde oluşan davacı zararının tamamından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarının kabulü gerekir. Mahkemece aksine düşüncelerle hakkaniyet indiriminde bulunmak suretiyle yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

SONUÇ : Birinci bentte açıklanan nedenle davalılar M. A., Y. B. A., A. M. A. ve İ. A.’ın temyiz dilekçelerinin reddine, ikinci bentte açıklanan nedenle davalılar A… İnş. Müh. ve San. Ltd. Şti ile A. A.’ın tüm, davacının sair temyiz itirazlarının reddine, üçüncü bentte açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün davacı yararına BOZULMASINA, 750,00 TL duruşma avukatlık parasının davalılardan alınarak davacıya ödenmesine, aşağıda dökümü yazılan 635,61 TL kalan harcın A… İnş. Ltd. ve A. A. alınmasına, 847,60 TL peşin alınan temyiz harcının istek halinde diğer davalılar M. A. vs’a iadesine, 07.06.2010 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

MUHALEFET ŞERHİ :

Taraflar arasındaki uyuşmazlık; satın alınan dairenin 1999 yılında meydana gelen deprem sonucu yıkılıp kullanılamaz hale gelmesi nedeniyle açılan maddi ve manevi tazminat davası olup, mahkemece, bayındırlık birim fiyatlarıyla hesap yapılarak daire bedeli belirlenmiş, bu bedelden de % 35 indirim yapılmıştır. Belirlenen tazminat miktarından ayrıca % 35 oranında hakkaniyet indirimi yapılamayacağı yönündeki bozma gerekçesine aynen katılmaktayım. Ne var ki; mahkemece tazminat hesabı belirlenirken yıkılan dairenin bayındırlık birim fiyatlarına itibar edilmiş ve sayın çoğunluk tarafından bu husus bozma kapsamı dışında bırakılmıştır. Oysa ki; mahkemece rayiç bedel yerine bayındırlık birim fiyatlarının esas alınması kanımızca isabetli değildir. Şöyle ki;

Davacının murisi ile davalılardan A… İnşaat Mühendislik Limited Şirketi arasında daire alım satım sözleşmesi olduğu dosyada bulunan tapu kayıt örneğinden anlaşılmaktadır. Öyle olunca uyuşmazlığa alım satımın yapıldığı tarih itibariyle Borçlar Kanununun satım aktine ilişkin hükümleri ve Borçlar Kanunu’nun 98. maddesinin ikinci fıkrası yollamasıyla Borçlar Kanunu’nun 41 ve 42. maddesi hükümleri uygulanarak uyuşmazlık çözülmelidir. Satım sözleşmesinin düzenlendiği tarih ( tapuda devir ) itibariyle 4822 sayılı Yasayla değişik 4077 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanma olanağı bulunmamaktadır.

B.K.nun 217. maddesi, menkul satımına ilişkin hükümlerin kıyas yoluyla gayrimenkul satımında da uygulanacağını işaret etmiştir. Bu durumda BK.nun 194. maddesi gereğince satıcı bulunan davalı şirket ayıba karşı tekeffül hükümleri uyarınca sorumludur. Esasen bu konuda gerek mahkeme gerekse dairemiz arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Ayıba karşı tekeffül hükümleri uyarınca zararın belirlenmesinde ise az yukarıda açıklandığı üzere yerel mahkemece hesaplama yapılırken bayındırlık birim fiyatları baz alınmıştır. Ne var ki burada artık BK.nun 98/2. fıkrası uyarınca BK.nun 41 ve 42. maddeleri uygulanarak zarar miktarı belirlenmelidir.

B.K.nun 98. maddesinin 2. fıkrası; “haksız fiillerden mütevellit mesuliyete müteallik hükümler, kıyasen akde muhalif hareketlere de tatbik olunur.” Düzenlemesi uyarınca artık tazminat miktarı belirlenirken BK.nun 41 ve 42. maddelerinin gözetilmesi gerekir.

BK.nun 41. maddesi uyarınca; haksız filin doğabilmesi için diğer bir kimseye zarar ika edilmesi ve o fiili işleyenin de kusurlu bulunması gerekir. Yine zararın tazmin mükellefiyetinin doğması için de hakikaten bir zararın meydana gelmesi şarttır. Bu zararı ispat külfeti de elbette davacıdadır. Yine BK.nun 42. maddesi de zararın tayini başlığını taşımakta olup, “zararı ispat etme külfeti davcıya yüklenmiş, 2. fıkrasında ise zararın hakiki miktarının ispatı mümkün olmadığı takdirde hakim halin mutad cereyanını ve mutazarrır olan tarafın yaptığı tedbirleri nazara alarak onu adalete tevkifan tayin eder” düzenlemesiyle, zarardan kastedilenin bir malın değerinde malikin iradesi zıddına meydana gelmiş eksilmeden ibarettir. Zararın gelecekte meydana gelebilecek bir çoğalmanın imkansız hale gelmesi veya bir kar mahrumiyeti de olabilir. ( Senai Olgaç, Türk Borçlar Kanunu, 1969 baskı, sh. 271 ) Gerek BK.nun 41. maddesi gerekse 42. maddesinde kastedilen zarardan gerçek zarar olduğu anlaşılmaktadır. Aksini düşünmek gerek yasa koyucunun amacına gerekse genel hukuk prensiplerine aykırı olur. Yasalarımızda da ayıba karşı tekeffül davalarında zararın bayındırlık bakanlığı birim fiyatlarıyla hesaplanacağı yönünde bir düzenleme bulunmadığı gibi, yanlar arasında da böyle bir kararlaştırma olduğu iddia ve ispatlanmış değildir. Burada kastedilenin gerçek zarar olduğu ve haksız fiil tarifinde ki serbest piyasa rayiçleri olduğunda duraksama olmamalıdır. Nitekim Yargıtay 15. hukuk Dairesinin uygulaması da bu yöndedir.

Ayrıca, 4. HD.nin 25.5.1965 tarih ve 964/10279 E. ve 1995/2804 K. Sayılı kararı da bu yöndedir. Emsal kararda,“haksız eylemlerden doğan zarar ve ziyanın tazmini gerçek zararın karşılığının rayiç değerlerin tazminat olarak hesaplanması ile mümkün olur.” ( gerekçesiyle karar bozulmuştur. Diğer emsal karar TD.nin 29.1.1965 tarih ve 654/682-65/270 sayılı kararıdır. Nitekim Dairemizin 23.2.2009 tarih ve 561-2168 sayılı kararı da bu doğrultudadır. Yine Hukuk Genel Kurulu’nun 20.3.2002 tarih ve 2002/11-176 E. 2002/214 K, 10.12.2003 tarih ve 2003/4-754 E. 2003/749 K., 16.2.2005 tarih ve 2005/21-33 e. ve 2005/68 K. Sayılı kararlarında da tazminatın amacının zarar görenin gerçek zararını karşılanması olduğu benimsenmiştir. Gerçekten de yükleniciler karşısında daha zayıf olan tüketicilerin yüklenicinin kusur ile yıkılan daireyi bayındırlık birim fiyatları ile eski hale getirmesi olanaksızdır.

Somut olayda da, Davacının murisi olan A. G.’ın davalı A… İnşaat Limited Şirketinden 18.6.1993 tarihinde satın aldığı dairenin 17.8.1999 tarihindeki depremde yıkıldığı anlaşıldığından bu tarih itibariyle diğer davalılarla birlikte gerçek zarardan sorumludurlar. Öyle olunca mahkemece yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda bilirkişi aracılığıyla taşınmazın rayiç değeri belirlenmeli ve bu miktara hükmedilmelidir. Kararın bu nedenle de bozulması gerektiğini düşündüğümden sayın çoğunluğun aksi yöndeki kararına katılamıyorum.