Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:
TİCARİ REKLAM VE
HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı; reklam veren, reklam ajansları, mecra kuruluşları ve
reklamcılık ile ilgili tüm kişi, kurum ve kuruluşlar ile ticari uygulamada
bulunanların uyması gereken ilkeleri ve bu ilkeler çerçevesinde yapılacak
inceleme esaslarını belirlemek ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketicileri
korumaktır.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik, tüketiciye yönelik her türlü ticari reklam ile haksız ticari
uygulamayı kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelik, 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanunun 61 inci, 62 nci, 63 üncü ve 84 üncü
maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu
Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Alt yazı: Görsel mecralarda yayınlanan
reklamlarda, çoğunlukla ekranın alt bölümüne yerleştirilen ve hareketli
olarak verilen yazılı bilgileri,
b) Dipnot: Yazılı mecralar ile açık hava ilanı,
afiş ve benzeri mecralarda yayınlanan reklamlarda yer alan hususları
açıklamak amacıyla çoğunlukla metnin alt bölümüne yerleştirilen yazılı
bilgileri,
c) Durağan yazı: Görsel mecralarda yayınlanan
reklamlarda sabit olarak yer verilen yazılı bilgileri,
ç) Haksız tesir: Tüketici üzerindeki nüfuzun,
tüketicinin bilinçli karar verme yeteneğini önemli ölçüde kısıtlayacak
şekilde baskı uygulamak suretiyle kötüye kullanılmasını,
d) Haksız ticari uygulama: Mesleki özenin
gereklerine uymayan ve ulaştığı ortalama tüketicinin ya da yöneldiği grubun
ortalama üyesinin, bir mal veya hizmete ilişkin ekonomik davranış biçimini
önemli ölçüde bozan veya bozma ihtimali olan her türlü ticari uygulamayı,
e) Hizmet: Bir ücret veya menfaat karşılığında
yapılan ya da yapılması taahhüt edilen mal sağlama dışındaki her türlü
tüketici işleminin konusunu,
f) Kalıcı veri saklayıcısı: Tüketicinin gönderdiği
veya kendisine gönderilen bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul
bir süre incelemesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden
kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkân veren kısa
mesaj, elektronik posta, internet, disk, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri
her türlü araç veya ortamı,
g) Kanun: 6502 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanunu,
ğ) Karşılaştırmalı reklam: Bir mal veya hizmetin
tanıtımı esnasında, rakip mal veya hizmetlere ilişkin unsurların doğrudan
veya dolaylı olarak kullanıldığı reklamları,
h) Mal: Alışverişe konu olan; taşınır eşya, konut
veya tatil amaçlı taşınmaz mallar ile elektronik ortamda kullanılmak üzere
hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri her türlü gayri maddi malları,
ı) Mecra: Reklam ve tanıtım mesajını ileten ve o
mesajı alma durumunda olan kişi, grup ya da topluluğun buluştuğu yeri ve
ortamı; televizyon, her türlü yazılı basın, internet, telefon, radyo,
sinema gibi iletişim kanalları ile açık hava, basılı materyal gibi iletişim
araçlarını,
i) Mecra kuruluşu: Reklamın yayınlandığı ve hedef
kitleye ulaştırıldığı her türlü mecranın sahibi olan veya bunları işleten
ya da kiraya veren gerçek veya tüzel kişiyi,
j) Ortalama tüketici: Ticari veya mesleki olmayan
amaçlarla hareket eden, tüketici işlemi ya da tüketiciye yönelik
uygulamaların her aşamasında makul düzeyde bilgiye sahip olan gerçek veya
tüzel kişiyi,
k) Örtülü reklam: Reklam olduğu açıkça
belirtilmeksizin yazı, haber, yayın ve programlarda, mal veya hizmetlere
ilişkin isim, marka, logo ya da diğer ayırt edici şekil veya
ifadelerle ticaret unvanı ya da işletme adlarının reklam yapmak amacıyla
yer almasını ve tanıtıcı mahiyette sunulmasını,
l) Reklam ajansı: Reklamı, reklam verenin talebi
doğrultusunda hazırlayan veya reklam veren adına yayınlanmasına aracılık
eden gerçek ya da tüzel kişiyi,
m) Reklam veren: Ürettiği ya da pazarladığı malın
veya hizmetin tanıtımını yaptırmak, satışını artırmak veya marka algısını
güçlendirmek amacıyla hazırlattığı ve içinde firmasının ya da markasının
yer aldığı reklamları yayınlatan, dağıtan ya da başka yollarla sergileyen
gerçek veya tüzel kişiyi,
n) Ticari reklam: Ticaret, iş, zanaat veya bir
meslekle bağlantılı olarak, bir mal veya hizmetin satışını ya da
kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya
ikna etmek amacıyla reklam verenler tarafından herhangi bir mecrada yazılı,
görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen pazarlama iletişimi
niteliğindeki duyuruları,
o) Ticari uygulamada bulunan: Kamu tüzel kişileri
de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla mal veya hizmet sunan
veya bu kişiler adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,
ö) Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla
hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,
p) Tüketiciye yönelik ticari uygulama: Bir mal
veya hizmetin tüketicilere tanıtımı, satışı veya tedariki ile doğrudan
bağlantılı olarak ticari uygulamada bulunan tarafından gerçekleştirilen
eylem, ihmal, davranış biçimi, beyan, reklam ve pazarlama
da dahil olmak üzere her türlü ticari uygulamayı,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Ticari Reklamlar
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar
Temel ilkeler
MADDE 5 – (1)
Reklamlar;
a) Genel ahlak kurallarına aykırı ifade ya da
görüntüler içeremez.
b) Kamu sağlığını bozucu nitelikte olamaz.
c) Kamu düzenini bozan, şiddet hareketleri ile
yasadışı veya kınanacak davranışlara yol açan, göz yuman, bu davranışları
özendiren veya destekleyen unsurlar içeremez.
ç) Hasta, çocuk, yaşlı ve engellileri istismar
edici ifade ya da görüntüler içeremez.
d) Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce,
felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri özelliklere yönelik kötüleme,
istismar, önyargı veya ayrımcılık içeremez.
e) İnsan onuru ve kişilik haklarını zedeleyici
biçimde yapılamaz.
f) Önceden izin alınmadan, hiç kimsenin özel ya da
sosyal yaşamına dair ifade veya görüntüler içeremez; reklamlarda o kişiye
atıfta bulunulamaz; kişinin özel mülkü, ilgili ürüne ya da organizasyona
verilmiş kişisel onay etkisi oluşturacak şekilde görüntülenemez veya
belirtilemez.
g) Tüketicilerin korkularını ve batıl inançlarını
istismar edemez.
ğ) Hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ait ifade
ya da görüntüler içeremez.
h) Toplumu endişeye sevk edici veya yanıltıcı
biçimde; hastalık, yaralanma ve benzeri bir durumla ilgili ifade ya da
görüntüler içeremez.
ı) Güvenlik kurallarının gözetilmediği ve güvenlik
açısından tehlike oluşturabilecek uygulama ve durumlarla ilgili hiçbir
sunum ya da tanımlama içeremez.
Reklamların ayırt edilmesi
MADDE 6 – (1) Biçimi
ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun bir reklamın, reklam olduğu açıkça
anlaşılmalıdır.
(2) Çok kısa sürelerle imaj veren elektronik aygıt
ya da başka bir araç kullanılarak veya yapılarını izleyenlerin fark
edemeyecekleri ya da bilemeyecekleri bir biçime sokarak bilinçaltıyla
algılanmasını sağlayan reklamlar yapılamaz.
(3) Reklamlar, editoryal içerikten
görsel ve işitsel olarak açık bir şekilde ayırt edilebilir olmalıdır.
(4) Herhangi bir mecrada yayınlanan yazı, yayın ve
program ile özdeşleşmiş bir başlık, logo, set veya müziğin bir
reklamda kullanılması halinde, söz konusu mesajın reklam olduğu tüketiciler
tarafından kolaylıkla fark edilebilir olmalıdır.
(5) Haber bültenleriyle veya kamu hizmeti
duyurularıyla özdeşleşmiş bir görüntü veya ses efektinin reklamda
kullanılması halinde, söz konusu mesajın reklam olduğu tüketiciler
tarafından kolaylıkla fark edilebilir olmalıdır.
Doğruluk ve dürüstlük
MADDE 7 – (1)
Reklamlar doğru ve dürüst olmalıdır.
(2) Reklamlar, ekonomik ve sosyal sorumluluk
bilinci içinde ve haksız rekabete yol açmayacak şekilde hazırlanmalıdır.
(3) Reklamlar, ortalama tüketicinin algılama
düzeyi ile reklamın tüketici üzerindeki olası etkisi göz önünde
bulundurularak hazırlanmalıdır.
(4) Reklamlar, tüketicinin güvenini kötüye
kullanamaz ya da onun tecrübe ve bilgi eksikliklerini istismar edemez.
(5) Reklamlar, aşağıda sayılan haller başta olmak
üzere, hiçbir konuda tüketiciyi doğrudan veya dolaylı olarak yanıltabilecek
ifade ya da görüntüler içeremez:
a) Malın; yapısı, bileşimi, tedariki, faydası,
riski, aksesuarları, üretim yöntemi ve tarihi, amaca uygunluğu, kullanım
şekli, kullanım ömrü ve alanları, teknik özellikleri, verim ve performansı,
miktarı, menşei, çevreye etkisi gibi özellikleri,
b) Hizmetin nitelikleri,
c) Mal veya hizmet sunan kişi ya da kuruluşun
ticaret unvanı, işletme adı, statüsü ve yetki alanları,
ç) Mal veya hizmetin değeri ve ödenecek gerçek
toplam fiyatı,
d) Kiralama yoluyla satış, kiralama, taksitle
satış ve kredili satış gibi diğer ödeme şartları,
e) Teslim, değiştirme, geri alma, garanti, satış
sonrası hizmetleri, yedek parça veya bakım ve onarım şartları,
f) Fikri ve sınai mülkiyet hakları,
g) Resmi tanınma ya da onay, madalyalar, ödüller,
diplomalar ve benzeri belgeler,
ğ) Sosyal amaçlı yardımlar,
h) Tüketicilerin yasal hakları veya
karşılaşabileceği riskler.
(6) İlgili mevzuatı gereği bir mal veya hizmete
ilişkin olarak düzenlenmesi zorunlu ruhsat, izin, onay, kayıt gibi belgeler
ile uyulması gereken diğer yasal süreçler, o mal veya hizmetin
diğerlerinden farklı ya da daha üstün olduğu algısı oluşturacak biçimde
reklamlarda kullanılamaz.
(7) Reklamlarda tüketicinin sahip olduğu yasal
haklar, tüketicilere fazladan sunulan bir hak gibi gösterilemez.
(8) Reklamlarda yer alan;
a) Araştırma sonuçları veya bilimsel yayınlardan
yapılan alıntılar çarpıtılamaz.
b) İstatistikler gerçekte olduklarından farklı
sonuçlar doğuracak biçimde sunulamaz.
c) Bilimsel terimler yanıltıcı biçimde
kullanılamaz.
ç) İddialar, gerçekte sahip olmadıkları bir
bilimsel temele sahipmiş gibi gösteren bilimsel terminoloji ve ifadeler
içeremez.
Karşılaştırmalı reklamlar
MADDE 8 – (1)
Karşılaştırmalı reklamlar, ancak;
a) Aldatıcı ve yanıltıcı olmaması,
b) Haksız rekabete yol açmaması,
c) Karşılaştırılan mal veya hizmetlerin aynı
nitelikte olması ve aynı istek ya da ihtiyaca cevap vermesi,
ç) Tüketiciye fayda sağlayacak bir hususun
karşılaştırılması,
d) Karşılaştırılan mal veya hizmetlerin, fiyatı
da dahil, bir ya da daha fazla maddi, esaslı, doğrulanabilir ve tipik
özelliğinin objektif olarak karşılaştırılması,
e) Nesnel, ölçülebilir, sayısal verilere dayanan
iddiaların; bilimsel test, rapor veya belgelerle ispatlanması,
f) Rakiplerin fikri ve sınai mülkiyet
haklarını, ticaret unvanını, işletme adını, diğer ayırt edici işaretlerini,
mallarını, hizmetlerini, faaliyetlerini veya diğer özelliklerini
kötülememesi veya itibarsızlaştırmaması,
g) Menşei belirtilmiş mal veya hizmete ilişkin
karşılaştırmada, mal veya hizmetlerin aynı coğrafi yerden olması,
ğ) Reklam veren ile rakibinin markası, ticaret
unvanı, işletme adı veya diğer bir ayırt edici işareti ya da mal veya
hizmetleri ile ilgili karışıklığa yol açmaması,
koşullarıyla yapılabilir.
(2) Karşılaştırmalı reklamlarda, rakiplere ait
isim, marka, logo veya diğer ayırt edici şekil veya ifadeler ile
ticaret unvanı veya işletme adlarına, bu maddenin birinci fıkrasında
belirtilen hükümlere uygun olması koşuluyla yer verilebilir.
(3) Takviye edici gıdaların karşılaştırmalı
reklamı yapılamaz.
İspat külfeti
MADDE 9 – (1) Reklamlarda
yer alan doğrulanabilir olgularla ilgili tanımlamalar, iddialar ya da
örnekli anlatımlar; üniversitelerin ilgili bölümlerinden veya akredite
olmuş ilgili test ve değerlendirme kuruluşlarından veya bağımsız araştırma
kuruluşlarından alınmış raporlar ile kanıtlanmak zorundadır.
(2) Reklam verenlerin kendilerine
ait laboratuvar veya merkezlerinde yaptırılan araştırma ya da
çalışmaların ispat niteliğinde sayılabilmesi için, bu çalışmaların bilimsel
geçerliliğinin üniversitelerin ilgili bölümlerince veya akredite olmuş
ilgili test ve değerlendirme kuruluşlarınca teyit edilmesi gerekir.
(3) Birinci ve ikinci fıkra kapsamında sunulan
raporların, reklamda yer alan iddiaları reklamın yayınlandığı dönemde
kanıtlar nitelikte olması esastır.
(4) Reklam verenler, bu Yönetmelikte belirlenen
ilkelerin uygulanmasını denetlemekle yetkili ve görevli olanlara
reklamlarda yer alan iddiaları kanıtlar nitelikteki belgeleri sunmakla
yükümlüdür.
Kötüleme
MADDE 10 – (1) Reklamlar;
hiçbir kişi, kurum veya kuruluşu, ticari ya da mesleki faaliyeti, malı ya
da hizmeti, reklamı veya markayı aşağılayamaz, açıkça alay konusu edemez ve
benzeri bir biçimde kötüleyemez.
İtibardan haksız yararlanma
MADDE 11 – (1)
Reklamlarda;
a) Bir kişi, kurum veya kuruluşun adı veya
amblem, logo ve diğer ayırt edici kurumsal kimlik unsurları,
tüketicinin yanıltılmasına yol açacak şekilde kullanılamaz.
b) Bir kişi adından ya da bir firma, kurum veya
kuruluşa ait ticaret unvanından fikri ve sınai mülkiyet hakkından
veya bir reklam kampanyası ile sağlanmış bulunan itibardan haksız olarak
yararlanılamaz.
Taklit
MADDE 12 – (1)
Reklamlar, başka bir reklamın; metni, sloganı, görsel sunumu, müziği,
ses efektleri ve benzeri unsurlarını tüketiciyi yanıltacak ya da
karışıklığa yol açacak biçimde taklit edemez.
(2) Reklamlarda bir mal veya hizmet, koruma
altındaki bir marka veya ticaret unvanına sahip başka bir mal veya hizmetin
taklidi veya kopyası olarak sunulamaz.
Fiyat bilgisi içeren reklamlar
MADDE 13 – (1)
Reklamlarda bir mal veya hizmete ilişkin fiyata veya fiyatın hesaplanma
yöntemine yer verilmesi halinde, verilen fiyat bilgileri, reklamı yapılan
mal veya hizmet ile ilgili olmalıdır. Fiyat hakkında eksik bilgi vermek
veya anlam karışıklığına yol açmak suretiyle tüketiciler yanıltılamaz.
(2) Reklamlarda tüketicilerin bilgisine sunulan
fiyat, mal veya hizmetin tüm vergiler dâhil toplam satış fiyatı olmalıdır.
(3) Tüketicinin yaş, cinsiyet, sağlık durumu gibi
özellikleri veya ilgili mevzuatı nedeniyle bir vergi, resim, harç veya
ücretin hesaplanamaması durumunda bu unsurların
fiyata dahil olmadığı reklamlarda açıkça belirtilir ve toplam
fiyatın hesaplanma yöntemine yer verilir.
(4) Yurt dışında ifa edilmesi öngörülen paket tur
ve eğitim hizmetleri ile yurt dışına yönelik ulaşım ve konaklama
hizmetlerinin reklamları hariç olmak üzere, reklamlarda satış fiyatları;
“Türk Lirası”, “TL” veya “¨” şeklinde belirtilir.
(5) Mal veya hizmetin tesliminden doğan ve
tüketici tarafından ödenecek giderlerin bulunması halinde bu giderlerin
tutarı; tutarın belirli olmaması halinde ise hesaplanma yöntemi hakkında
tüketiciler bilgilendirilir.
(6) Mal veya hizmetin fiyatının başka bir mal veya
hizmete bağlı olması halinde, tüketicilerin reklamda yer verilen fiyattan
yararlanması için yerine getirilmesi gereken şartlar açıkça belirtilir.
(7) Taksit tutarlarının verildiği reklamlarda,
reklamı yapılan mal veya hizmetin toplam fiyatı ve taksit sayısı, taksit
tutarı ile birlikte ve okunabilir büyüklükte gösterilir veya sesli olarak
belirtilir.
(8) Reklamlarda bir mal veya hizmetin, belirli
yükümlülükleri yerine getirmek koşuluyla tüketicilere bedelsiz verileceği
taahhüt ediliyor ise, buna ilişkin olarak tüketicilerin yerine getirmek
zorunda olduğu yükümlülükler reklamın ana mesajında açıkça belirtilir.
(9) Fiyatın geçerliliği ile ilgili bir süre veya
stok sınırı var ise, bu süre ve stok miktarı reklamlarda açıkça belirtilir.
İndirimli satış reklamları
MADDE 14 – (1) Bir mal
veya hizmete ilişkin indirim yapıldığını gösteren yazılı, sesli veya görsel
herhangi bir ibarenin yer aldığı reklamlarda; indirimli satışın başlangıç
ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin
miktarı sınırlı ise bu miktarın açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmesi
zorunludur.
(2) İndirimli satış reklamlarında, hangi mal veya
hizmetlerin indirimli satışa konu edileceği veya ne kadar indirim
uygulanacağı hususlarında anlam karışıklığına yol açarak tüketicileri
yanıltabilecek veya gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş
izlenimi oluşturacak ifade veya görüntülere yer verilemez.
(3) Yapılan indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken,
indirimli fiyattan bir önceki fiyat esas alınır.
(4) İndirimli satışa konu edilen mal veya
hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa
sunulduğunun ispatı reklam verene aittir.
Çekiliş, yarışma ve promosyon içerikli reklamlar
MADDE 15 – (1) Mal
veya hizmetlere yönelik çekiliş, yarışma ve promosyon gibi
pazarlama tekniklerini kullanmak suretiyle yapılan reklamlarda aşağıdaki
hususlara uyulması zorunludur:
a) Reklamı yapılan mal veya hizmetlerle birlikte
karşılıksız olarak verilen mal veya hizmetlerin ya da ikramiyelerin taahhüt
edilenden farklı olmaması ve tüketicilerde oluşturulan makul beklenti
düzeyini karşılaması gerekir.
b) Reklamı yapılan mal veya hizmetlerin satın
alınması halinde, tüketiciye ayrıca promosyon olarak hediye mal
veya hizmetlerin veya ikramiyelerin de verileceği belirtiliyorsa, hediye
veya ikramiye olarak verilecek mal veya hizmetlerin miktarı, gerçek piyasa
değeri ile bunların verilmesine ilişkin geçerlilik süresi açıklanır.
c) Reklamı yapılan mal veya hizmetlerin satın
alınması veya belli sayıda kupon, etiket, kapak ve benzeri unsurların
biriktirilmesi suretiyle piyango, ikramiye çekilişi ya da bir yarışmaya
katılma hakkı veren pazarlama tekniklerinin duyurulması halinde; promosyon süresinin
başlangıç ve bitiş tarihi, ikramiye çekiliş sonuçlarının duyuruluş şekli,
malın teslimi ile hizmetin yerine getirilme tarihi ve koşulları açıklanır.
(2) Gerçek piyasa değeri para ile ifade edilemeyen
ve promosyon olarak verilen hediye mal veya hizmetler hakkında
birinci fıkranın (b) bendi uygulanmaz.
Tanıklı reklamlar
MADDE 16 – (1)
Reklamlarda, tanıklığına başvurulan kişi, kurum veya kuruluşun tecrübesine,
bilgisine veya araştırma sonuçlarına dayanmayan ve gerçek olmayan hiçbir
tanıklık ya da onay ifadesine yer verilemez veya atıfta bulunulamaz.
(2) Reklamlarda, geçerliliğini yitiren veya başka
nedenlerle uygulanamaz duruma gelen tanıklık ya da onay ifadeleri
kullanılamaz.
(3) Reklamlarda; doktor, diş hekimi, veteriner
hekim ve eczacılar ile sağlık kuruluşlarının bir mal veya hizmete yönelik
sağlık beyanında bulunduğuna ilişkin ya da bu izlenimi uyandıran herhangi
bir görüntü, beyan veya atfa yer verilemez.
Çevreye ilişkin beyanlar içeren reklamlar
MADDE 17 – (1)
Reklamlar, tüketicilerin çevre konusundaki duyarlılığını ya da bu alandaki
olası bilgi eksikliğini istismar edecek biçimde yapılamaz.
(2) Reklamlarda; çevresel işaret, sembol ve
onaylar tüketicileri aldatıcı şekilde kullanılamaz.
(3) Reklamlarda, çevresel etki konusunda sadece
akademik kuruluşlarca kabul görmüş bilimsel çalışmalara dayalı bilimsel
bulgular ve teknik gösterimler kullanılabilir.
(4) İlgili mevzuatı gereği enerji etiketlemesi
zorunlu olan mallara ilişkin reklamlarda, enerji verimliliğine veya fiyata
dair bilgilerin yer alması durumunda, ilgili malın enerji verimliliği
sınıfının belirtilmesi zorunludur.
İKİNCİ BÖLÜM
Reklamlardaki
Görseller ile Yazılı ve Sesli İfadeler
Görseller ile yazılı ve sesli ifadelerin sunuluşu
MADDE 18 – (1)
Reklamlarda, tüketicinin satın alma kararını etkileyecek nitelikteki
bilgilerin ortalama tüketicinin algılayabileceği sürede ve biçimde
iletilmesi zorunludur.
(2) Reklamlarda yer alan ana vaadin esaslı
unsurları açık ve anlaşılır bir biçimde reklamın ana mesajında belirtilir.
(3) Radyo reklamları, cep telefonlarına gönderilen
kısa mesajlar, bant reklam gibi niteliği gereği alt yazı veya dipnota yer
verilmesi mümkün olmayan reklamlarda, ana vaadin eksiksiz bir şekilde
verilmesi koşuluyla, tüketicilerin ayrıntılı bilgi alabileceği müşteri
hizmetleri numaralarına veya internet sitesine yönlendirme yapılması
yeterlidir.
(4) Reklamlarda yer alan alt yazı, durağan yazı ve
dipnotlar; okunabilir ve algılanabilir hız ve büyüklükte olmalıdır.
(5) Yazılı mecralarda dipnot, görsel mecralarda
alt yazı ve durağan yazı olarak kullanılan metinler; ana vaadi açmak,
netleştirmek veya ana vaadin gerçekleşmesi için gerekli koşulları veya
istisnaları iletmek için kullanılabilir. Ancak, yazılı ve görsel mecralarda
yayınlanan reklamlarda; alt yazı, durağan yazı ve dipnotların asgari
düzeyde tutulması esastır.
(6) Reklamlardaki alt yazı, durağan yazı veya
dipnotta yer alan koşulların veya istisnaların, ana vaadin sağladığı
avantajları tamamıyla ya da büyük ölçüde ortadan kaldıracak nitelikte
olmaması ve ana vaatle uyumsuzluk içermemesi zorunludur.
(7) Reklamlardaki sesli ifadeler, görseller,
dipnot, alt yazı veya durağan yazılarda yer verilen bilgiler birbiriyle
çelişmemelidir.
Alt yazı, durağan yazı ve dipnotlardaki yazının
boyutu
MADDE 19 – (1) Görsel
mecralarda yayınlanan reklamlarda yer alan alt yazı ve durağan yazıların
metin boyutu;
a) 4:3 görüntü düzeniyle yapılan
yayında; standart çözünürlüklü televizyon (SDTV) formatı için en az 14
satır,
b) 16:9 görüntü düzeniyle yapılan
yayında; standart çözünürlüklü televizyon (SDTV) formatı için en az 16
satır,
c) Yüksek çözünürlüklü televizyon (HDTV) formatı
için en az 30 satır,
ç) 4K çözünürlüklü televizyon (4K Ultra HDTV)
formatı için en az 60 satır,
yüksekliğinde olmalıdır.
(2) Yazılı basında, broşür ve benzeri yazılı
mecralarda yayınlanan reklamlardaki dipnotlarda kullanılan yazının boyutu,
en az Arial 8 punto büyüklüğüne eşdeğer büyüklükte olmalıdır.
(3) Alt yazı ve dipnotlarda, yazım kılavuzuna
uygun olarak özel isimlerin baş harfleri ve kısaltmalar dışında küçük harf
düzeni kullanılmalıdır.
(4) Alt yazı, durağan yazı ve dipnotlarda yer alan
metin boyutlarına ilişkin ölçümler; (v) veya (ı) gibi düz uçlu küçük
harfler esas alınarak yapılır. Ölçümlerde (d), (p) ve (g) gibi yükselen ve
alçalan kenarları bulunan harfler dikkate alınmaz.
(5) Yukarıda sayılanların dışında kalan mecralarda
yayınlanan reklamlarda yer alan alt yazı, durağan yazı ve dipnotlar
okunabilir büyüklükte olmalıdır.
Alt yazıların ekranda kalma süresi
MADDE 20 – (1) Görsel
mecralarda yayınlanan reklamlarda kullanılan alt yazı; kelime başına 0,25
saniye (saniye başına 4 kelime) hesabıyla ekranda tutulmalıdır. Alt
yazıda 9 ve daha az kelime olması durumunda, tanıma ve algılama süresi
olarak toplam süreye 3 saniye eklenmesi; 10 ila 20 arası kelime olması
durumunda toplam süreye 4 saniye eklenmesi, 21 ila 50 arası kelime olması
durumunda toplam süreye 6 saniye eklenmesi ve 51 ila 100 arası kelime
olması durumunda toplam süreye 8 saniye eklenmesi, daha fazla kelime olması
durumunda ise toplam süreye 10 saniye eklenir.
(2) Kelime sayısının tespitinde; internet sitesi
adresleri, telefon numaraları ve uzun sayılar bir kelime sayılır. Uzun
sayılar ikili, üçlü ve dörtlü gruplar halinde kullanılır.
Dipnot, alt yazı ve durağan yazı metinleri ile
ilgili diğer hükümler
MADDE 21 – (1)
Reklamlarda yer alan dipnot, alt yazı ve durağan yazılarda aşağıda
belirtilen hususlara uyulması zorunludur:
a) Yazı ile arka planı
arasındaki kontrast ve nispi parlaklık, metnin kolaylıkla
okunmasına olanak tanımalıdır.
b) Metnin arka planının dikkati dağıtabileceği
hareketli görüntülerde veya bir görüntüden diğerine geçildiğinde;
metin, opak tek renkli bir blok alan üstüne yerleştirilmelidir.
c) Abartılı, karmaşık, italik yazı karakterleri
ile yazıların okunmasını zorlaştıracak efekt, gölgelendirme ve benzeri
teknikler kullanılmamalıdır.
ç) Kelimeler arasındaki boşluk, harfler arasındaki
boşluktan; satırlar arasındaki boşluk, kelimeler arasındaki boşluktan fazla
olmalıdır.
d) Alt yazı ve durağan yazı metni, ekranın güvenli
resim alanından daha küçük ve güvenli yazı alanına konumlandırılmalıdır.
e) Dipnot, alt yazı ve durağan yazı metinleri
reklamlarda konumlandırılırken, yazılar herhangi bir görseli, görseller de
yazıları anlaşılmaz hale getirmemelidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Örtülü Reklam
Örtülü reklam yasağı
MADDE 22 – (1) Her
türlü iletişim aracında sesli, yazılı ve görsel olarak örtülü reklam
yapılması yasaktır.
(2) Reklamlar, mecra
kuruluşlarının editoryal bağımsızlığını etkileyecek şekilde
kullanılamaz.
Örtülü reklamların değerlendirilmesi
MADDE 23 – (1) Mal
veya hizmetlere ilişkin isim, marka, logo veya diğer ayırt edici
şekil veya ifadelerle ticaret unvanı veya işletme adları ile bunları temsil
eden kurum ve kişiye ilişkin bilgi ve görüntülerin yer aldığı yazı, haber,
yayın ve programların örtülü reklam açısından değerlendirilmesinde;
a) İsim, marka, logo veya diğer ayırt
edici şekil veya ifadelerle ticaret unvanı veya işletme adları ile bunları
temsil eden kurum ve kişiye ilişkin bilgi ve görüntülerin, içinde yer
aldıkları yazı, haber, yayın veya programların formatı ile konu, içerik,
sunum, konumlandırma ve süre açısından uyumlu, abartısız ve orantılı
olması,
b) Haber verme, yayma ve bilgi alma hakkı
çerçevesinde yayınlanan yazı, haber, yayın veya programların; tüketicilerin
aydınlanma ve bilgilenme ihtiyacını karşılaması,
c) Tüketici tercihlerini bilinçli olarak
yönlendirebilecek şekilde mal veya hizmetlere yönelik özel tanıtıcı atıflar
yapılarak mal veya hizmetlerin kiralanmasının veya satın alınmasının teşvik
edilmemesi,
koşulları dikkate alınır.
(2) Turizm, folklor, kent belgeselleri ile bazı
mal veya hizmetlerin denenerek tüketicilerin bilgilendirilmesine yönelik
yazı, haber, yayın ve programlarda; isim, marka, logo veya diğer
ayırt edici şekil veya ifadelerle ticaret unvanı veya işletme adları ile
bunları temsil eden kurum ve kişiye ilişkin bilgi ve görüntülerin yer
alması halinde, tabela veya afiş gibi unsurlar abartılı biçimde öne
çıkarılamaz ve ayrıntılı iletişim bilgilerine yer verilemez.
(3) Kentsel alanlarda ve sokak görüntülerinde, her
türlü röportaj uygulamasında ve haber değeri taşıyan sportif, kültürel ve
sanatsal etkinliklerin yapıldığı mekanlarda yer alan isim,
marka, logo veya diğer ayırt edici şekil veya ifadeler ile
ticaret unvanı veya işletme adlarına ait tabela veya afiş gibi unsurlar abartılı
biçimde gösterilemez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Reklamlarda
Çocuklara İlişkin Düzenlemeler
Çocuklara yönelik reklamlar
MADDE 24 – (1)
Çocuklara yönelik olan veya çocukları etkileme olasılığı bulunan reklamlar
ile çocukların oynadığı reklamlar:
a) Çocukların; fiziksel, zihinsel, ahlaki,
psikolojik ve toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz yönde etkileyebilecek
hiçbir ifade ya da görüntü içeremez.
b) Hedef kitlesindeki çocukların yaş grubunun
özellikleri dikkate alınarak, çocuklarda gerçek dışı beklentilere neden
olan veya kurgu ile gerçeklik arasındaki farkı ayırt etmeyi zorlaştıran
unsurlar içeremez.
c) Belirli bir ürüne sahip olmanın ya da o ürünü
kullanmanın çocuğa, yaşıtı olan diğer çocuklara göre fiziksel, sosyal veya
psikolojik bir üstünlük sağlayacağına veya o ürüne sahip olmamanın aksi
yönde bir etki oluşturacağına yönelik mesajlar içeremez.
ç) Çocukları tehlikeli durumlara sokabilecek veya
tanımadıkları kişilerle ilişki kurmaya ya da bilmedikleri veya tehlikeli
yerlere girmeye teşvik edebilecek hiçbir ifade ya da görüntü içeremez.
d) Çocukların taklit edebilecekleri şiddet
unsurları içeremez.
e) Çocukları, kendileri veya çevreleri için
tehlike oluşturabilecek araç, gereç ve nesneleri kullanırken veya oynarken
gösteremez.
f) Kültürel, ahlaki ve olumlu sosyal davranışları
bozmaya, değiştirmeye veya kötülemeye yönelik unsurlar içeremez.
g) Çocukların ebeveynlerine, öğretmenlerine veya
diğer kişilere duyduğu özel güvenin kötüye kullanılmasına yönelik ifade
veya görüntüler içeremez.
ğ) Ebeveyn veya öğretmenlerin otoritesini ve
sorumluluğunu zayıflatacak veya ortadan kaldıracak unsurlar içeremez.
h) Ebeveynlerin çocuklarına yönelik sevgi, şefkat,
bağlılık gibi hassasiyetlerini istismar edemez.
ı) Çocukları, bir mal veya hizmeti edinmek için,
ebeveynlerini veya başkalarını ikna etmeye doğrudan teşvik edemez.
i) Mal veya hizmetlerin edinilmesi için,
çocukların sözleşme yapmalarını ima edecek ifadeler içeremez.
j) Mal veya hizmetin her aile bütçesine uygun
olduğunu ifade edemez.
k) Mal veya hizmetin fiyatının düşük olduğu algısı
oluşturacak şekilde, fiyat bilgisinin yanında yalnızca veya sadece gibi
ifadeler içeremez.
l) Mal veya hizmeti kullanmanın veya bunlardan
yararlanmanın gerektirdiği beceriyi, olması gerekenden az gösteremez.
m) Reklamı yapılan mal veya hizmetin kullanımı
için ya da reklamda gösterilen sonucun alınabilmesi için ilave mal veya
hizmet gerekmesi halinde, bu hususları açıkça içermek zorundadır.
n) Önlem alınmadığı takdirde çocukların veya
çevresindekilerin sağlığına zarar verebilecek mal veya hizmetler için
gerekli önlemlerin alınmasını sağlayan hatırlatıcı simge veya uyarıları
içermek zorundadır.
(2) Mesafeli sözleşmelere ilişkin reklamlar,
doğrudan çocukları hedef alan satın alma daveti içeremez.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Reklamlara
İlişkin Diğer Hükümler
Finansal hizmetlere ilişkin reklamlar
MADDE 25 – (1) Faiz ve
kar payı oranlarının yer aldığı reklamlarda, bu oranlar doğru olarak
belirtilir ve vade sonunda elde edilecek toplam tutarı etkileyecek
koşullara yer verilir.
(2) Kredi hizmetlerine ilişkin reklamlarda faiz ve
kar payı oranlarına yer verilmesi durumunda; kredinin tüketiciye toplam
maliyetinin aylık ve yıllık yüzde değeri açık ve anlaşılır bir biçimde
reklamın ana vaadinde belirtilir.
(3) Kredi hizmetlerine ilişkin reklamlarda,
kredinin türü ve vadesi, istenilen teminatlar ya da aranan diğer özellikler
veya geri ödeme koşulları hususlarında tüketiciler yanıltılamaz.
Reklama ilişkin özel düzenlemesi bulunan mal veya
hizmetler
MADDE 26 – (1)
İlaçlar, beşeri tıbbi ürünler, tıbbi cihazlar, sağlık hizmetleri, gıdalar,
takviye edici gıdalar, kozmetik ve temizlik ürünleri, tütün mamulleri ve
alkollü içkiler gibi reklama ilişkin özel düzenlemesi bulunan mal veya
hizmetlerin reklamları, ilgili mevzuatında yer alan reklam ve tanıtımla
ilgili diğer hükümlere de uygun olmalıdır.
Diğer hususlar
MADDE 27 – (1) Doğrudan
satış ve tele-alışveriş reklamlarında; reklam verenin isim, unvan, adres,
telefon ve diğer iletişim bilgileri, mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam
fiyatı ve nakliye masrafı ile cayma hakkının olduğu durumlarda bu hakkın
kullanılma şartı ve süresine ilişkin bilgilerin yer alması zorunludur. Bu
tür reklamlarda; ilk kez, son, sadece, tek bir sefer, sınırlı satış, hepsi satılmak
üzere, satıldı satılacak gibi ifadelerle tüketiciler mal veya hizmeti satın
almaya teşvik edilemez.
(2) Devre mülk sözleşmeleri hariç olmak üzere;
devre tatil veya uzun süreli tatil hizmeti, yatırım aracı olarak
tanıtılamaz.
(3) Falcı, medyum, astrolog ve benzerleri
tarafından verilen hizmetlerin hiçbir şekilde reklamı yapılamaz.
(4) Kira yoluyla veya taksitle satış şartlarını
içeren reklamlarda; mal veya hizmetin peşin fiyatı, teminat, ödeme takvimi,
faiz oranı, malların toplam maliyeti ya da diğer satış şartları konusunda
tüketiciler yanıltılamaz.
(5) Konut veya tatil amaçlı taşınmaza ilişkin
reklamlarda fiyata yer verilmesi halinde ilgili bağımsız bölümün brüt ve
net alanlarının da gösterilmesi zorunludur.
(6) Reklamı yapılan bir malın içeriğinde, toplumun
genel dini hassasiyetlerine aykırı bir bileşenin doğrudan veya dolaylı
olarak kullanılması halinde, bu husus reklamlarda açıkça belirtilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Haksız Ticari
Uygulamalar
Haksız ticari uygulama yasağı
MADDE 28 – (1)
Tüketiciye yönelik bir ticari uygulamanın; mesleki özenin gereklerine
uymaması ve ulaştığı ortalama tüketicinin ya da yöneldiği grubun ortalama
üyesinin, bir mal veya hizmete ilişkin ekonomik davranış biçimini önemli
ölçüde bozması veya bozma ihtimalinin olması durumunda haksız olduğu kabul
edilir. Bir mal veya hizmete ilişkin tüketici işleminden önce, işlem
sırasında veya işlem sonrasında haksız ticari uygulama yapılamaz.
(2) Tüketiciye yönelik ticari uygulamaların,
ortalama tüketicinin bilinçli olarak karar verme yeteneğini azaltarak normal
şartlar altında taraf olmayacağı bir tüketici işlemine taraf olmasına yol
açması halinde, tüketicilerin ekonomik davranış biçimini önemli ölçüde
bozduğu kabul edilir.
(3) Zihinsel veya fiziksel zaafları, yaşları ya da
tecrübesizlikleri nedeniyle belirli mal veya hizmetlere ve bunlara ilişkin
ticari uygulamalara karşı özellikle korunması gereken tüketici gruplarının
ekonomik davranış biçimlerinin önemli ölçüde etkilenme olasılığının olup
olmadığı bu grubun ortalama bir üyesi esas alınarak belirlenir.
(4) 29 uncu maddede yer alan aldatıcı eylemler, 30
uncu maddede yer alan aldatıcı ihmaller ve 31 inci maddede yer alan
saldırgan ticari uygulamalar ile Ek’te yer alan aldatıcı ticari uygulamalar
ve saldırgan ticari uygulamalar her hâlükârda haksız ticari uygulama olarak
kabul edilir.
Aldatıcı eylemler
MADDE 29 – (1) Yanlış
bilgi içeren veya verilen bilgiler esasen doğru olsa bile sunuluşuna dair
bütün koşullar değerlendirildiğinde, ortalama tüketiciyi aldatan ya da
aldatmaya elverişli olan ve bu suretle tüketicinin normal şartlar altında
taraf olmayacağı bir hukuki işleme taraf olmasına yol açan ya da yol açma
olasılığı bulunan ticari uygulamalar aldatıcı olarak kabul edilir.
(2) Aşağıda belirtilen hususlarda tüketicileri
aldatan ya da aldatma ihtimali olan eylemler aldatıcı eylem olarak
değerlendirilir:
a) Bir mal ya da hizmetin varlığı, mahiyeti,
tedariki, faydası, riski, uygulaması, içeriği, aksesuarları, satış sonrası
hizmetleri, üretim yöntemi ve tarihi, ifası, amaca uygunluğu, miktarı,
teknik özellikleri, menşei, kullanımından beklenen sonuçları, üzerlerinde
yapılan test ve kontrollerin sonuçları, çevreye olan etkileri ve diğer
önemli özellikleri,
b) Ticari uygulamada bulunanın taahhütlerinin
kapsamı, pazarlama sürecinin mahiyeti, sponsor desteği, yetkili otoriteler
tarafından mal veya hizmetin onaylandığına ilişkin ifade veya sembolleri,
c) Bir mal veya hizmetin fiyatı, fiyatının
hesaplanma yöntemi, ödeme koşulları ya da belirli bir fiyat avantajı,
ç) Tüketicinin sahip olduğu yasal haklar veya
karşılaşabileceği riskler,
d) Bir mal veya hizmete ilişkin servis, yedek
parça, değiştirme veya tamir hizmetleri,
e) Ticari uygulamada bulunanın veya temsilcisinin;
kimliği, mal varlığı, yetenekleri, statüsü, kurum veya kuruluşlara üyelik
bilgileri, sahip olduğu ticari haklar, fikri ve sınai mülkiyet
hakları, yetkili otoritelerden ödül ve nişan kazanmış olması gibi
nitelikleri, sıfatları, unvanları ve diğer hakları.
(3) Bir ticari uygulamanın, ortalama tüketicinin
ekonomik davranış biçimini önemli ölçüde bozması veya bozma ihtimali
bulunması ve aşağıdaki olasılıkları içermesi halinde aldatıcı olduğu kabul
edilir:
a) Rakibinin malı, hizmeti, markası veya diğer bir
ayırt edici özelliği ile karışıklığa sebep olması.
b) Ticari uygulamada bulunanın, bağlı olduğu
meslek odaları ve benzeri kuruluşların ve varsa bunların üst
kuruluşlarının, ilgili faaliyet alanına veya belirli bir ticari uygulamaya
ilişkin düzenlemiş oldukları davranış kurallarında yer alan
yükümlülüklerini yerine getirmemesi.
Aldatıcı ihmaller
MADDE 30 – (1) Ticari
uygulamada bulunanın bir hukuki ilişki kurmak amacıyla tüketiciye yöneltmiş
olduğu öneride önemli bir bilgiyi gizlemesi, öneriyi tüketiciye anlaşılmaz
bir şekilde veya uygun olmayan bir zamanda sunması, amacı açıkça belli olan
ticari uygulamanın amacını tüketiciye bildirmemesi ve bu durumların
ortalama bir tüketicinin normal şartlar altında taraf olmayacağı bir hukuki
işleme taraf olmasına yol açması ya da yol açma olasılığının bulunması
halinde aldatıcı ihmalin varlığı kabul edilir.
(2) Ticari uygulamanın içerik ve şartlarının
tüketiciye aktarılması için kullanılan iletişim aracının zamansal veya
mekânsal sınırlamaları nedeniyle gerekli bilgilerin verilemediği hallerde,
aldatıcı ihmalin var olup olmadığının değerlendirmesi, söz konusu
sınırlamalar ve ticari uygulamada bulunanın bilgiyi tüketicilere diğer
araçlarla sunmak için aldığı önlemler dikkate alınarak yapılır.
Saldırgan ticari uygulamalar
MADDE 31 – (1) Bir ticari
uygulamanın; taciz, fiziksel şiddet dâhil cebir veya haksız tesir yoluyla
ortalama tüketicinin bir mal ya da hizmete ilişkin seçim veya davranış
özgürlüğünü önemli ölçüde bozması veya bozma olasılığı taşıması ve
tüketicinin bu sebeple normal şartlar altında taraf olmayacağı bir hukuki
işleme taraf olması veya taraf olma olasılığının artması halinde saldırgan
olduğu kabul edilir.
(2) Bir ticari uygulamanın; saldırgan olup
olmadığı belirlenirken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
a) Ticari uygulamanın zamanı, yeri, mahiyeti ve
devamlılığı,
b) Ticari uygulamanın tehdit ya da hakaret içeren söz
veya davranışlar içerip içermediği,
c) Tüketicinin muhakeme yeteneğini bozduğu bilinen
doğal afet gibi bir felaket ya da aynı derecede bir başka durumun ticari
uygulamada bulunan tarafından, tüketicinin mal veya hizmete ilişkin
kararını etkilemek için kötüye kullanılıp kullanılmadığı,
ç) Tüketicinin, sözleşmeyi feshetme ya da başka
bir mala, hizmete veya ticari uygulamada bulunana yönelme gibi haklarını
kullanmak istemesi karşısında, ticari uygulamada bulunan tarafından
getirilen ağır veya orantısız sözleşme dışı bir engelin bulunup
bulunmadığı,
d) Hukuka aykırı bir eylemde bulunulacağı
tehdidinin olup olmadığı.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Yükümlülük
MADDE 32 – (1) Kanunun
61 inci ve 62 nci maddeleri ile bu Yönetmeliğe uygun olmayan
reklamın veya ticari uygulamanın daha sonra düzeltilmesi veya telafi
edilmesi reklam verenin veya ticari uygulamada bulunanın tespit edilen
aykırılığa ilişkin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 33 – (1) 14/6/2003 tarihli
ve 25138 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ticari Reklam ve İlânlara
İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik yürürlükten
kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 34 – (1) Bu
Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrası Yönetmeliğin yayımı
tarihinden itibaren bir yıl sonra, diğer hükümleri ise yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 35 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.
-EK-
HAKSIZ TİCARİ
UYGULAMA OLARAK KABUL EDİLEN
ÖRNEK UYGULAMALAR
A - Aldatıcı Ticari Uygulamalar
1) Ekonomik birliklere, meslek odaları ve
kuruluşlarına, borsalara ve varsa bunların üst kuruluşlarına üye
olunmamasına rağmen, kendini üye gibi tanıtmak ve bu tür kuruluşların
düzenlemiş olduğu davranış kurallarına tabi olunduğunu iddia etmek.
2) Yetkili otoritelerden gerekli izinleri
almaksızın bir kalite işareti, güven işareti, çevresel işaret ya da
benzerini kullanmak.
3) Gerçeğe aykırı olarak, bir davranış kuralının
kurum veya kuruluşlarca onaylandığını iddia etmek.
4) Gerçeğe aykırı olarak, ticari uygulamaların
veya bir mal ya da hizmetin kurum veya kuruluşlarca onaylandığını ya da
bunlar için izin alındığını iddia etmek.
5) Mal veya hizmetin özellikleri ve teklif edilen
fiyat dikkate alındığında, ticari uygulamada bulunanın makul sayılabilecek
bir süre ve miktarda söz konusu mal veya hizmeti ya da bunların
muadillerini belirtilen fiyattan sunamayacağına veya başka bir yerden
tedarik edemeyeceğine ilişkin yeterli bilgi sahibi olmasına rağmen,
tüketiciyi bu konuda uyarmaksızın mal veya hizmetleri o fiyattan edinmeye
davet etmek.
6) Mal veya hizmetleri belirli bir fiyattan
edinmeye davet ettikten sonra, başka bir mal veya hizmeti pazarlamak
amacıyla;
a) Davete konu olan mal veya hizmeti tüketiciye
göstermeyi reddetmek,
b) Söz konusu mal veya hizmete ilişkin siparişleri
almayı ya da makul bir süre içinde ifa etmeyi reddetmek,
c) Mal veya hizmetin ayıplı bir örneğini
göstermek.
7) Tüketicinin ani bir karar vermesini sağlamak ve
bilinçli bir tercih yapması için gerekli fırsat veya zamandan mahrum
bırakmak amacıyla, gerçeğe aykırı olarak bir mal veya hizmetin sadece çok
kısıtlı bir süre içerisinde belirli şartlar altında sunulacağını belirtmek.
8) Gerçeğe aykırı olarak, bir mal veya hizmetin
sunulmasının yasal olduğunu belirtmek ya da böyle bir izlenim oluşturmak.
9) Kanunun tüketiciye tanıdığı hakları ticari
uygulamada bulunanın önerisinin ayırdedici bir niteliği olarak
göstermek.
10) Tüketicinin mal veya hizmeti edinmemesi
halinde kendisine ya da ailesine yönelecek olası bir tehlikenin varlığı,
niteliği ve kapsamına ilişkin gerçek dışı bir iddiada bulunmak.
11) Gerçeğe aykırı olarak, ticareti bırakmak,
işyerini taşımak veya faaliyet konusunu değiştirmek üzere olduğunu iddia
etmek.
12) Belirli bir mal veya hizmetin şans oyunlarında
kazanmayı kolaylaştırdığını iddia etmek.
13) İlgili mevzuatına aykırı olarak, bir mal veya
hizmet hakkında sağlık beyanında bulunmak.
14) Tüketiciyi, bir mal veya hizmeti normal piyasa
şartlarından daha elverişsiz koşullarda almaya ikna etmek amacıyla, mal ya
da hizmetin piyasa koşulları veya piyasada bulunma olasılığı hakkında
yanlış bilgilendirmek.
15) Bir ticari uygulamada, tanımlanmış bir ödül
veya muadili belirtilmeksizin yarışma yapılacağını veya ödül verileceğini
iddia etmek.
16) Teslimat için yapılması gereken zorunlu ve
makul masraflar haricinde, tüketicinin bir malı edinebilmesi için ödeme
yapması gerektiği durumlarda, o mal için bedelsiz, bedava, ücretsiz veya
bunun gibi tanımlamalarda bulunmak.
17) Gerçeğe aykırı olarak, kendi ticareti,
işletmesi, zanaatı ya da mesleği ile ilgili olarak hareket etmediğini iddia
etmek, bu doğrultuda izlenim oluşturmak veya kendisini tüketici olarak
tanıtmak.
18) Bir mala ilişkin satış sonrası servis
hizmetlerinin, Türkiye dışında başka ülkelerde de mevcut olduğuna ve
bunlardan yararlanılabileceğine dair yanlış izlenim oluşturmak.
B - Saldırgan Ticari Uygulamalar
1) Ticari uygulamada bulunan ile tüketici arasında
amaçlanan hukuki ilişki kurulana kadar tüketicinin işyerinden
ayrılamayacağı izlenimini oluşturmak.
2) Sözleşme yükümlülüğünü yerine getirme hali
dışında, tüketicinin meskenini terk etme ve geri gelmeme yönündeki
ikazlarına aldırmadan tüketicinin evine ziyaretler yapmaya devam etmek.
3) Taraf olduğu bir hukuki ilişkiye dayanarak
herhangi bir talepte bulunan tüketiciden, talebi ile ilgisi olmayan
belgeler arz etmesini istemek, ücret ödemesini talep etmek ya da sistematik
olarak konuyla ilgili görüşmekten kaçınmak ve bu yollarla onu hukuki
haklarını kullanmaktan caydırmaya çalışmak.
4) Tüketiciye, mal veya hizmeti almaması halinde
ticari uygulamada bulunanın iş yerinin ya da geçiminin tehlikeye gireceğini
söylemek.
5) Ödül veya benzeri bir menfaat söz konusu
olmamasına rağmen, tüketicinin bunları talep edebilmek için para ödemesi ya
da bir masrafta bulunması gerektiği hallerde, bu ödül veya menfaati
kazandığı, kazanacağı veya belirli bir eylemde bulunması halinde kazanacağı
doğrultusunda yanlış izlenim oluşturmak.
|
