MALPRAKTİS (DOKTOR HATASI) NEDİR?
Doktorun hatasını ifade etmek için tıp dilinde malpraktis sözcüğü kullanılır. MALPRAKTİS: Doktorun görevini yaparken hatalı ve kusurlu davranışıdır. Malpraktis; bir tür tıbbi uygulama hatasıdır. Bu hata sonucunda, hasta zarar görmüş olabilir. Malpraktis sonucu , hasta önemli bir uzvunu kaybetmiş olabileceği gibi ;hasta hayatını kaybetmişte olabilir. Bu açıdan malpraktis davaları ayrı bir öneme sahiptir.
İşin esasında doktorun hatası; gerekli özeni göstermemesidir. Bu özen göstermeme; bilgi ve deneyim eksikliğinden kaynaklanabildiği gibi, doktorun hastayı önemsememesinden de kaynaklanabilir. Bu durumda doktor hatası sonucu zarar gören hasta veya hasta yakınları, hastaneye karşı tazminat davası açabilecektir. Çünkü; hastane doktorun bu haksız fiilinden sorumludur. Eğer hasta ölmüşse veya kendisini temsil edemeyecek duruma gelmişse; hastanın mirasçıları(anne-baba-eş-çocuk-kardeş vb.) dava açabileceklerdir.
Eğer hasta özel bir hastaneye malpraktis kaynaklı tazminat davası açacaksa; bu işlem tüketici hukukuna tabi olup, tüketici mahkemeleri görevlidir. Ancak, hatalı doktor bir devlet hastanesinde çalışıyorsa; o zaman bu işlem idare hukukuna tabi olup, idari yargıda dava açılmalıdır. Burada dava açmadan önce, idareye yazılı olarak başvurulmalı ve zarar istenmelidir.
Malpraktisten kaynaklı davalarda ,hekimin kusur oranı önemlidir ve bu kusur hem hekimin alacağı cezayı hem de ödenecek tazminat miktarının belirlenmesi açısından önemlidir. Bu kusuru mahkeme tarafından atanacak bir bilirkişi tespit edecektir.
MALPRAKTİSTEN DOLAYI DOKTORUN CEZAİ SORUMLULUĞU
Hekimin malpraktisten dolayı ayrıca cezai sorumluluğu da vardır. Bu durumda hekim hastanın yaralanmasına veya bir uzvunu kaybetmesine sebebiyet vermişse; hekim taksirle yaralamadan; eğer hastanın ölümüne sebebiyet vermişse, taksirle öldürme suçundan ceza alacaktır. Malpraktiste; hekimin hem cezai sorumluluğu, hem de tazminat sorumluluğu gündeme gelmektedir. Burada ihlal edilen değer; hastanın vücut dokunulmazlığı hakkı veya yaşam hakkıdır. Bu haklar kuşkusuz ki; bir insanın sahip olduğu en önemli haklar olup, hekimler bu konuda gerekli dikkat ve özeni göstermelidir. Bu açıdan hekimin bağlı olduğu hastaneye açılacak tazminat davası yanında hekim hakkında savcılığa suç duyurusunda da bulunulabilir.
Ayrıca hekim ve hastane hakkında, idari şikayet yoluna başvurulabilir ve sağlık bakanlığına şikayet edilebilir.
Hekim herhangi bir hastaneye bağlı olmaksızın;serbest muayenehanesinde çalışıyor olabilir.Bu durumda malpraktisten dolayı açılacak davalar hekime karşı , tüketici mahkemelerinde açılmalıdır.Bu durumda hekim özel bir işletmeci olduğu için devletin tazminat sorumluluğu gündeme gelmez.
Malpraktis davalarında; hekim kavramı bütün uzmanlık alanlarında hizmet veren doktorları kapsadığı gibi(psikiyatristler ,plastik cerrahlar ve diş hekimleri de dahil) hemşire, ebe, tahlilleri yapan biyologlar ve eczacılar da bu kavram içine dahildirler. Aynı şekilde hastane yönetimi de bu kavrama dahildir.Bu davalarda daha çok ameliyata giren doktorlar muhatap olsa da; bir psikiyatristte hastaya yanlış ilaç yazmasından dolayı sorumlu olabilmektedir. Yapılan araştırmaya göre ;en çok hastanelerin acil bölümüne yapılan müracaatlarda malpraktis söz konusudur. Malpratis; hasta hukukuna aykırı bir fiille de gerçekleştirilebilir. Örneğin; hastanın kişisel veri niteliğinde olan bilgilerinin üçüncü kişilerle paylaşılması durumunda da malpraktisten söz edilir.
MANEVİ TAZMİNAT
Hekimin hatasından dolayı zarar gören hastanın ; manevi olarak ta zarar göreceği ve manevi çöküntü içine gireceği mutlaktır. Buradaki manevi zarardan kasıt; hastanın uğradığı psikolojik zarardır. İşte hasta; doktor hatasından kaynaklı yaşadığı duygusal travma , üzüntü ve manevi çöküntü için manevi tazminat davası açacaktır.
MADDİ TAZMİNAT
Hekimin hatasından dolayı zarar gören hasta, maddi olarak ta zarar görmüş olabilir.Aynı şekilde hastanın ileride maddi zarar görebileceği ihtimalide gündeme gelebilir. Burada maddi zarardan kasıt ;ekonomik zarardır. Hastanın maddi yani ekonomik zararı müspet maddi zarar olabileceği gibi , menfi maddi zarar da olabilir. Müspet maddi zarara örnek olarak ;hasta uğradığı zarardan ötürü aynı hastanede tedavi olmak istemeyecektir. Hastanın, hata dolayısıyla ortaya çıkan yeni hastalıktan tedavisi için başka bir hastaneye gitmiş ve orada tedavi olmuş olabilir. Bu durumda bu yeni hastanedeki tedavi masraflarını kusurlu hekimden veya hastanesinden talep edebilecektir. Aynı şekilde hastanın uğradığı zarar sürekli olarak tedavi olmayı veya ilaç kullanmayı gerektiriyorsa; ileride oluşacak tedavi ve ilaç masrafları da kusurlu hastadan veya hastaneden talep edilebilir. İşte bunlar hastanın müspet maddi zararlarıdır. Menfi maddi zarar ise; hastanın aktif olarak cebinden çıkmayan ancak gelecek olan bir kazançtan kayıptır. Örneğin; hasta tedavi süresince hastanede yatmış ve işte çalışamamıştır. Bu açıdan hastanede yatılan süre boyunca maaş alınamamış veya serbest çalışıyorsa kazancından mahrum olmuştur. İşte burada hastanın menfi maddi zararı söz konusudur. Hasta; uğradığı hem menfi maddi zararları; hem de müspet maddi zararları maddi tazminat davası ile talep edecektir.
MALPRAKTİSTEN KAYNAKLI TAZMİNAT DAVALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ
Malpraktis davalarında Borçlar Kanunu hükümlerine tabi olarak hekimin sorumluluğu; haksız fiil sorumluluğudur. Bu zamanaşımı konusunda önemlidir ve bu davalarda özel hastaneye veya hekime karşı malpraktis sonucu oluşan zararın ortaya çıkmasından itibaren, Borçlar Kanununa göre ; 5 yıl içinde dava açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü süre olup , sürenin geçmesi halinde dava açılamayacaktır. Ancak bazen malpraktis sonucu zarar; tıbbi işlemden sonra hemen ortaya çıkmamış; ilerleyen zamanda ortaya çıkmış olabilir. Bu durumda süre ;zararın ortaya çıktığı tarihten itibaren başlayacaktır.
Devlet hastanelerine karşı açılacak tazminat davalarında ise hak düşürücü süre; özel hastanelere karşı açılacak davalardan farklı olarak bir yıldır.
MALPRAKTİS DAVALARINA ÖRNEKLER
Ameliyatta hastanın karnında makas unutulması
Bademcik ameliyatı sırasında yanakta yanık izi oluşması
Laboratuvar testlerindeki hatalar
Yanlış uygulama sonucu hastanın ölmesi
Acile başvuran hastanın hiçbir sağlık problemi olmadığını söyleyip geri gönderme durumunda geri gönderilen hastanın ölmesi
Ameliyat sonrası hastanın ölmesi
Şüpheli bebek ölümleri
Yanlış tedavi uygulanması
Tedavinin geç yapılması
Hastaya aşırı doz ilaç verme
Enfeksiyon sonucu hastada uzuv kaybı
Hastanın hastanede HIV-Hepatit B gibi bulaşıcı hastalıklar kapması
Hastaya yanlış teşhis konulması
Hastanın yanlış ameliyat sonucu felç olması
Hastanın yanlış dişinin çekilmesi
Hastanın doku örneklerinin kaybedilmesi
Hastaya estetik yapılan bölgede enfeksiyon oluşması
BU KONU HAKKINDAKİ MAHKEME KARARLARINA; BLOĞUN İKİNCİ KISMINDA DÜZENLENEN MALPRAKTİS (DOKTOR HATASI) DAVALARINA İLİŞKİN YARGITAY VE DANIŞTAY KARARLARI KISMINDAN ULAŞABİLİRSİNİZ.
